دریچه منهول چیست؟

منهول محفظه ای است برای متصل کردن چند شبکه و خط لوله تاسیسات زیرزمینی از جمله خطوط آب و فاضلاب، گاز و خطوط مخابراطی استفاده می شود. این محفظه ها علاوه بر متصل کردن شبکه و خط لوله ها به هم دیگر امکان دسترسی کارکنان آن محل و تکنسین های مربوطه را به داخل کانل های زیرزمینی فراهم می کنند تا بازبینی های لازم در فاصله زمانی معین صورت گرفته و مشکلات احتمالی تاسیسات زیرزمینی مرتفع شود. به بخش ورودی منهول ها که قسمت قاب و دریچه است، دریچه منهول گفته می شود.

کاربرد دریچه منهول

دریچه های منهول، بر روی دهانه چاه های دسترسی به خطوط آب و فاضلاب، گاز، مخابراط و خطوط برق نصب می شوند تا علاوه بر فراهم کردن دسترسی تکنسین ها به تاسیسات زیرزمینی، از سقوط افراد به داخل چاه جلوگیری شده و عبور و مرور وسایل نقلیه نیز بدون مشکل انجام شود. این دیچه ها با توجه میزان بار ترافیکی و فشار وارد شده در محل نصب شان، در سایز و مقاومت های مختلف تولید می شوند. دریچه منهول کاربرد های دیگری نیز دارد که عبارتند از: انتقال آب باران و آب های روان سطحی به سیستم های فاضلاب شهری اشاره کرد.

سایز و ابعاد دریچه منهول

دریچه های منهول با توجه به کاربردی که دارد و سفارش کارفرما در شکل های مختلف:دایره ای، مربعی و مستطیلی تولید می شوند. و در دو نوع ساده و لولادار هستند. برای مثال از دریچه های پرکاربرد که در بازار وجود دارد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

دریچه منهول مربعی به ضلع 40، 60، 80 و 100 سانتی متر
دریچه منهول دایره ای با قطر 26، 32/5، 60، 80 و 100 سانتی متر
دریچه منهول مستطیلی با ابعاد 80*60، 100*60، 120*60 و 100*80 سانتی متر

جنس دریچه بازدید

دریچه های منهول از جنس های مختلفی ساخته شده است که عبارتند از: چدن، بتن، چدن بتن، کوپلیمر، کامپوزیتی، پلی اتیلن، نانوکامپوزیت، الیافی، فولادی. هرکدام از این دریچه ها مزایا و معایبی دارند که با توجه به نوع و پروژه و کاربرد آن از دریچه مناسب انتخاب می شود.

کاربرد دریچه منهول آبرو

امروزه یکی از مشکلات بزرگ شهرها در هنگام وقوع بارندگی های رگباری، جاری شدن آب های سطحی و سیلاب ها در سطح خیابان ها و ایجاد گره های ترافیکی ناشی از آن است. برای رفع این مشکل از دریچه منهول(آبرو) بر روی منهول های فاضلاب استفاده می شود تا این رواناب جاری شده در سطح خیابان را به درون سیستم های جمع آوری آب فاضلاب منتقل کند. البته لازمه انجام دادن این کار، کافی بودن تعداد دریچه ها و نیز عدم گرفتگی سوراخ های دریچه هنگام بارندگی است؛ که در بعضی وقت ها رعایت نشده و بازهم با مسئله آب گرفتگی سطح خیابان ها مواجه می شویم.

معایب دریچه منهول

برخلاف مزایا زیادی که دریچه های منهول دارند، با توجه به جنس دریچه مشکلاتی هم هنگام استفاده از آن پیش می آید. برای مثال دریچه های پلیمری دربرابر آتش و گرما ضعف دارند. دریچه های چدنی عموما به سرقت می روند یا دچار خوردگی می شوند. دریچه های کامپوزیت و بتنی در یخ زدگی و یخ گشایی به مشکل می خورند. همچنین وزن دریچه منهول یکی از ویزگی هایی است که می تواند تبدیل به عیب شود. مثلا وزن کم دریچه های کامپوزیتی و پلیمری باعث می شود هنگام عبور وسایل نقلیه دریچه بلند شود یا صدای زیادی ایجاد کند و از طرفی نیز وزن زیاد دریچه های چدنی و بتنی زیاد است و حمل و نقل آنها به همین دلیل دشوار می شود.

استاندارد دریچه منهول

استاندارد دریچه منهول، استاندارد بین المللی دریچه منهول EN124 که ترجمه شده ایرانی آن استاندارد ملی ایران شماره 14976 است که در 6 بخش تنظیم شده و به تفصیل به انواع دریچه ها می پردازد.

قیمت دریچه منهول

قیمت دریچه منهول به سایز و جنس آن بستگی دارد اما از همه مهم تر، جنس ماده به کار رفته در دریچه است که قیمت آن را تعیین می کند. مثلا دریچه های چدنی عموما گران تر هستند یا دریچه های پلیمری به دلیل آنکه موادشان وابسته به قیمت دلار است نوسان دارد. و دریچه های نانوکامپوزیت قیمت مناسبتری نسبت به بقیه دریچه ها دارد و نوسان قیمتشان نیز در کمترین حالت ممکن است.

انواع دریچه منهول

دریچه منهول پلی اتیلن

یکی از انواع از دریچه های منهول که در بازار تولید می شود، دریچه های پلی اتیلن هستند. این دریچه های در عین سختی و طول عمر زیاد، وزن کمی دارند و به همین دلیل جابه جایی و نصب شان آسان است. در کنار مزایی که دارد معایبی نیز دارند که عبارتند از:

قابل بازیافت بودن و در نتیجه دارای پتانسیل سرقت بالا

پیدا نشدن توسط دستگاه های فلزیاب درصورت مدفون شدن

وزن سبک دریچه و مشکلات بلند شدن در هنگام عبور وسایل نقلیه در سرعت

لغزنده بودن سطح دریچه در محیط های صنعتی به دلیل جاری شدن روغن و سیالات

عدم سازگاری با محیط زیست و چرخه بازیافت بالای 900 سال

صدای نسبتا ناهنجار در محیط های ترافیکی به علت وزن پایین دریپه در صورت عدم کارگیری قفل و تجهیزات نگهدارنده

دریچه منهول بتنی

برای حل مشکل سرقت، که از اصلی ترین معایب چدن و چدن-بتن محسوب می شود، تولیدکنندگان به سراغ ساخت دریچه بتنی رفتند.

از جمله مزایا این دریچه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

ضدسرقت بودن به دلیل وزن بالا و عدم بازیافت
مقاوم دربرابر فشارهای زیاد
عدم تولید صدا در هنگام عبور وسایل نقلیه
مقاومت بالا در برابر اشعه خورشید
قیمت کمتر نسبت به دریچه های چدن و چدن-بتن

علاوه بر این مزایا، معایبی نیز وجود دارد که در ادامه به آنها می پردازیم.

جابجایی و نصب دشوار به دلیل وزن بالا
آسیب پذیر بودن در محیط های سولفاتی و کلری درصورت استفاده از سیمان نامناسب
عدم قابلیت تولید در رنگ های مختلف
ترک خوردن در سیکل های یخ زدگی
زمان و انرژی زیاد برای باز کردن این دریچه ها به خاطر وزن بالای آنها

دریچه منهول کامپوزیت

سنگینی بیش از حد دریچه منهول چدنی موجب شد تا تولید کننندگان به سمت تولید دریچه منهول سبکتر بروند که ارزش سرقت نداشته باشد. در این مرحله دریچه منهول کامپوزیتی ساخته شد.

مقاومت در برابر خوردگی و پوسیدگی از جمله مزیت های مهم این دریچه هاست که امکان استفاده از آنها را در محیط های در تماس با مواد شیمیایی خورنده، آب و خاک فراهم می کند.

این دریچه مانند دریچه های دیگر در کنار مزایایی که دارد، معایبی نیز دارد که از معایب این دریچه های کامپوزیت میتوان به پیدا نشدن توسط دستگاه های فلزیاب در صورت مدفون شن و نیز عدم سازگاری با محیط زیست به دلیل چرخه بالا و زیاد آن برای بازیافت و برگشت شان به طبیعت اشاره نمود.

دریچه منهول چدنی

از قدیم به دلیل قیمت مناسب و استحکام بالا، پایه اولیه همه دریچه های منهول از جنس چدن بوده و برای انواع کاربردهای برق، مخابراط، آب و فاضلاب، گاز و کاربردهای شهری مورد استفاده قرار می گیرد.

دریچه های چدنی منهول به دو دسته چدن خاکستری و داکتیل تقسیم می شوند. دریچه منهول چدن داکتایل به نسبت چدن خاکستری مقاومت در برابر ضربه بالاتر و در نتیجه وزن کمتری دارند و به همین دلیل، جابجایی و نصب آنها نسب به دریچه های خاکستری راحت تر است. البته قیمت بالاتر این دریچه بعضی مواقع باعث می شود دریچه های چدن خاکستری مورد استقبال بیشتری قرار گیرند.

از معایب این دریچه ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

زنگ زدگی و پوسیدگی در محیط های مرطوب
وزن زیاد و هزینه های بالای جابجایی و نصب
قیمت بیشتر نسبت به جنس های دیگر درپوش منهول
عدم قابلیت تولید در رنگهای مختلف
تولید صدا در هنگام عبور وسیله نقلیه

دریچه منهول نانو کامپوزیت

دریچه های نانو کامپوزیت ه جدیدترین نوع دریچه هستند و مزایا آنها بیشتر از معایبشان است به تدریج جایگاه خود را در صنایع نفت و گاز، مخابراط، آب و فاضلاب و... به دست اورد. از ویژگی های خوب این دریچه میتوان به ارزان بودن آنها نسبت به بقیه دریچه های موجود در بازار و ویژگی های دیگر مانند ضد سرقت بودن، طول عمر بالا، مقاومت مکانیکی و هیدرولیکی بالا را دارند.

از جمله مزیت های این دریچه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

قیمت اقتصادی و مناسب در مقایسه با دیگر دریچه های موجود در کشور
دوام و عمر مفید بالا(بیش از 50 سال)
مقاوم در برابر ضربه و فشار های زیاد
مقاوم در برابر خوردگی و پوسیدگی
مقاومت بالا دربرابر اشعه UV خورشید
مقاوم در برابر شعله
مقاوم در برابر لغزش و سائیدگی
وزن کمتر نسبت به دریچه های چدنی و بتنی
عدم تولید صدا هنگام عبور وسیله نقلیه
قابلیت تولید در هر 6 رده مقاومتی

دریچه های نانوکامپوزیت به دلیل داشتن الیاف فولادی در ترکیبشان در صورت مدفون شدن در زیر جاده میتوان با دستگاه فلزیاب پیدا کرد.

دریچه منهول کوپلیمری